Psychische problemen en alcohol, een verwoestende combinatie

1. Heeft een alcoholist af te rekenen met psychische problemen?
2. Is een kind schuldig aan het drinken van een ouder?
3. Wat kan je vinden bij Alateen?
4. Kan je begrijpen dat mensen eerder naar de drank grijpen en zo hun naasten meer kwetsen dan ze graag te zien? Of zien ze wel degelijk hun naasten graag?
5. Moeten we de alcoholist ontelbare kansen geven of mogen we op een zeker moment voor onszelf kiezen?
6. Begrijp je dat Alateen je kan helpen om jezelf uit de nood te helpen?

Toen ik me gemotiveerd opgaf om mijn verhaal te schrijven, wou ik zo snel mogelijk en enthousiast beginnen; het ging immers over mijn leven. Ik kreeg de kans om mijn verhaal te vertellen (of eerder uit te schreeuwen) en deze keer zouden mensen mij geloven ook. 

Maar de dagen veranderden snel. Nu ik dit neerschrijf, verblijf ik ondertussen een 7-tal maanden in Sint-Jozef, een ziekenhuis in Pittem. Voor mezelf. Ik had mijn ouders niet verwittigd. 9 dagen later kreeg ik een telefoontje van mijn mama; ze had blijkbaar gemerkt dat ik er niet was.

Ik wou dat ik een levensverhaal kon brengen waarbij ik vooral een puur en echt beeld van mezelf schets, maar dat kan ik niet, aangezien ik niet zomaar in een gezond en evenwichtig gezinsklimaat kon ontwikkelen. Wanneer ik dit verhaal doe, heb ik vaak het gevoel alsof ik over iemand anders praat. Alateen helpt me in de eerste plaats om dit onder ogen te kunnen zien. Om toe te mogen geven dat dit wel om mij gaat. Om te beseffen dat niet alles mijn schuld is en dat ik geen slechte dochter ben, zoals mijn moeder beweert. Alateen geeft me de kans om mezelf te ontdekken en voort te bouwen op wie ik ben, los van het drankprobleem van mijn ouders. 

Ik ben Melissa, ondertussen 25 jaar en kind van twee alcoholisten, waarvan de tweede uit mijn leven is. Hij heeft me achtergelaten toen ik 3 jaar was, onderdrukt door alcohol en psychische problemen. Mijn mama is er nog, maar eerlijk gezegd kan ik de keren dat ik wenste dat ze er net niet was, niet meer bijhouden. 

Mijn eerste herinnering is het feit dat ik steeds maar wachtte op haar, met het idee dat ze nooit meer zou terugkeren; ik was het nu eenmaal zo gewend. Op basis van die gedachte ben ik opgegroeid. Ik stond er volledig alleen voor. Geen liefde of zorg, de rollen omgedraaid. Nu weet ik ondertussen dat mijn mama al 24 jaar drink. Ik was toen 1 jaar oud, maar het besef kwam pas na de klappen. Soms kon ik niet naar school toe, omdat ik er zo toegetakeld uit zag.

Papa kreeg bezoekrecht, na een aantal jaar begreep ik mama’s angst hierrond. Papa is alcoholist, heeft psychische problemen en misbruikte mij uiteindelijk. Mama wist van  niets, maar begon meer te drinken, iedere dag, thuis. Het slaan ging door, het misbruik ook en ik kreeg telkens op zo’n manier de schuld dat ik effectief zelf begon te geloven dat ik de oorzaak was van alle problemen en dat alles ‘normaal’ zou verlopen, moest ik er niet zijn. Nu begrijp ik dat mama vooral drinkt, omdat ze de realiteit niet aan kan. Ze vindt ons geen normaal gezin. Bijna niemand heeft door wat er gaande is, haar trucjes werken. Ze drinkt thuis en iedereen steekt al jaren zijn kop in het zand. Ik geloofde dat ik het op een of andere manier zou kunnen oplossen, waardoor uiteindelijk alles op mijn schouders terecht kwam en iedereen op mij steunde. Vooral mijn mama. Ik was er wanneer ze sloeg, wanneer ze dronk, wanneer ze van de trap viel, wanneer ze me van alles de schuld gaf en wenste dat er nooit een dochter was geweest. Ik was er, maar zij nooit. Ook letterlijk, de dag erna leek ze alweer alles te zijn vergeten. 

Ik leerde mezelf hard opstellen. Ik leerde haar drinkpatronen en stemmingswisselingen in te schatten en erop in te spelen. Ik leerde voor haar te zorgen, haar te beschermen en volledig haar leven te volgen, waardoor ik mezelf volledig vergat, net als zij. Voor beiden was dat vanzelfsprekend. Mijn broer en stiefpapa deden (en doen) alsof er niets aan de hand is. 

Uiteindelijk kon ik niet meer verder. Niet direct door een bepaalde aanleiding, maar door de last die ik al jaren voelde. Er moest iets zijn dat ik voor mezelf kon doen, er moest toch ergens een plaats zijn waar ik terecht kon? 

Toen ik Alateen ontdekte, was ik mezelf volledig kwijt. De eerste stappen waren de erkenning die ik er kreeg. Al snel volgden zelfmedelijden, schuld, verdriet, onbegrip en kwaadheid. 

Pas achteraf had ik door dat deze gevoelens de mijne waren en niet langer die van mama. Dat is voor mij persoonlijk de Kracht van Alateen: Jezelf terug vinden, los van de alcoholist. Het praten in de groep leert me dat ik gerust om mezelf mag geven. Maar daar ben ik niet zo goed in. 

Nu lijkt mama alles terug goed te willen maken. Ze maakt meer tijd vrij, probeert te luisteren naar wat ik zeg en vraagt me voor het eerst in mijn leven hoe het met mij gaat. Ze beweert zich schuldig te voelen om het tekort aan zorg dat ze me gaf. Ze beweert zich schuldig te voelen rond het feit dat ze niet altijd een goede moeder is geweest. Ze beweert en beweert, maar rond haar alcoholprobleem valt er geen woord. Haar masker begint echter stilaan af te brokkelen. Nu laat ze me ook haar menselijke kant zien. Daarnaast begint haar geheugen af te takelen, haar herinneringen op korte termijn lijken weg te vallen en haar verhalen zijn telkens net iets anders. Ik heb geen idee in hoeverre dit iets te maken heeft met het feit dat ze ondertussen een langdurig drinker is.

Vandaag is mijn mama nog steeds alcoholist, maar niet bij mij. Ik lijk er dan ook twee te hebben. Eentje die drinkt en eentje die leert naar haar dochter te kijken en haar best doet om die graag te zien. Dus momenteel is het kiezen, de ene of de andere mama. Op basis van een onuitgesproken afspraak: zij drinkt  niet wanneer ik er ben en ik begin er niet meer over. 

We laten elkaar voor het eerst toe, we zijn voor het eerst moeder en dochter. En ik durf er eerlijk gezegd niet bij stil te staan hoe broos die eerste stappen zijn. Ik durf er voorlopig niet bij stil te staan wat voor gevolgen haar drankprobleem nog kan hebben. Samen zie we het als ‘vroeger en nu’, maar het is niet vroeger. 

Het hoofdstuk is niet afgesloten en ik ben me er van bewust dat dit niet kan blijven duren. En ook op dat moment zal Alateen voor mij klaarstaan. Geduldig begrijpend, troostend, stimulerend en niet veroordelend of voorwaardelijk. En daar ben ik ongelofelijk dankbaar voor. 

Mijn papa stierf op 6 maart 2010. Dat las ik twee weken later in de Weekbode. Keelkanker. Het leek me zo irreëel dat ik uiteindelijk het stadhuis belde, dat zijn overlijden kon bevestigen. Ondertussen had ik ook de begrafenis gemist. Zijn nichtje nam telefonisch contact met me op. Ze was de enige en ik wist niet eens dat ze bestond. De familie bleek bezorgd om de centen natuurlijk: Ik ben immers de enige directe erfgenaam, maar dat kan me eigenlijk gestolen worden. 10 jaar lang waren herinneringen aan hem verdrongen en ik voelde me vooral heel erg schuldig. Had hij toch niet meer kansen van me verdiend? Had ik toch niet meer pogingen moeten ondernemen om te redden wat er eventueel nog te redden viel? Had ik dan toch beter gezwegen rond dat misbruik, uit respect voor hem? En had ik eigenlijk nog wel het recht om iets te voelen rond zijn dood, slechte dochter die ik was? 

Die zelfde nacht stuurde zij mij papieren en facturen die ik nodig had om beslissingen te maken rond de erfenis. Op een paar minuten kwam ik meer over hem te weten dan in de afgelopen 10 jaar. En wenen dat ik deed. Om het verlies van een papa die er eigenlijk nooit was geweest. En blijkbaar was ik ook geen goeie dochter geweest; ik sta niet vermeld op de doodsbrief of het prentje. De erfenis regelen valt me zwaarder dan ik dacht. Een notaris kijkt dan ook niet begrijpend wanneer je probeert uit te leggen dat het je niet om de centen draait, maar om het ontdekken van wie hij was. Met de alcohol. En ik mis hem. Of toch tenminste mijn beeld van een papa. 

Alateen helpt me om dit allemaal net iets beter van mezelf te kunnen begrijpen, zodat ik tenminste geen energie moet verliezen door kwaad te zijn op mezelf, omdat wat er in me omgaat, geen steek zou houden. Alateen is de plek waar ik mezelf niet constant verlies en ik heb die nodig. 

Dankjewel.